Ooit bestond er het idee om een digitaal rijbewijs in te voeren. Een internet-bewijs, waar je moest laten zien dat je om kon gaan met het Internet en alles wat erbij hoort voor je toestemming kreeg om te mogen surfen. Het is er nooit van gekomen. In plaats daarvan gebruikt nu iedereen het Internet zonder dat men weet hoe het werkt. Hierdoor trappen legio mensen in phishing, whatsapp-fraude, bankfraude, gebruiken onveilige wachtwoorden (of altijd dezelfde wachtwoorden). Er is zelfs een prachtige web 1.0 website voor gemaakt (nee, niet door mij) van iemand die net z’n cursus html heeft afgerond en pleit voor een internet-rijbewijs! Mooi!
Dus even was ik blij toen ik las dat de EU met een digitaal rijbewijs zou gaan komen! De pret was van korte duur, want het blijkt te gaan om een digitale variant van het echte rijbewijs. Je weet wel, dat roze pasje wat je dient te halen om een voertuig te besturen.
Handig, schrijven diverse media zoals nu.nl, hart van Nederland, en iPhoned. De laatste vindt het vooral jammer dat het rijbewijs niet in de Apple Wallet kan worden opgeslagen. Daar ben ik het deels mee eens, want je wil natuurlijk niet afhankelijk zijn van een overheids-wallet. Helaas, die gaat er dus juist ook komen (over die wallet ga ik nog een andere blogpost wijden!) Gelukkig zijn alle media erg snel met het schrijven van hun kritieken. Zo schrijft Hart van Nederland:
Europarlementariër Jutta Paulus laat aan BNR weten dat het nieuwe rijbewijs “makkelijker, digitaler en flexibeler” is, en dat het zorgt voor “minder bureaucratie”
Klinkt goed! Geen pasje meer nodig. Maar voor wie is er nou eigenlijk minder bureaucratie, en voor wie is het rijbewijs flexibeler? Niet voor ons, als rijbewijshouder, is mijn stelling. En laat ik daar eens wat dieper op ingaan.
Scheve machtsverhouding
Eerst maar weer even een quote, dit keer uit het een opiniestuk van Frank Mulder in de Groene Amsterdammer:
“een smartphone maakt handhaving van regels digitaal, en dus snel. De overheid kan a la minute een regel veranderen”, aldus Gürses.
Dit sloeg specifiek op het coronatoegangsbewijs. Binnen één druk op de knop kon de overheid de regels veranderen en had je nóg een vaccin nodig om op een terrasje te zitten. Maar wat heeft dit nou met het digitale rijbewijs te maken? Nou er is één zaak mogelijk geworden die ineens heel flexibel is geworden, en heel wat bureaucratie weghaalt voor (EU)ambtenaren: namelijk het invorderen van het rijbewijs. Dronken achter het stuur in Frankrijk? Met één druk op de knop wordt je rijbewijs ongeldig verklaard en uit je Wallet gehaald! Oh ja, ook krijgt iedereen een puntenrijbewijs na 2030, waarbij de punten in de hele EU kunnen worden afgenomen. Veiligheid voorop! Met een papieren variant lukt dat niet. Ingenomen in Frankrijk? Zo gauw je in Nederland bent zeg je dat je rijbewijs gestolen is en je hebt weer een nieuwe. Dat kan niet meer.
Nou kunnen we hier natuurlijk het ’think of the children’ argument gebruiken, want wie wil er nou niet zijn of haar kinderen beschermen tegen dronken automobilisten? Prima natuurlijk, maar laten we het grotere plaatje eens bekijken. Allereerst, de machtsverhouding werkt altijd maar 1 kant op. Voor overheden is het makkelijk, maar voor jou als er iets misgaat? Wat als “computer says no, geen rijbewijs” in je wallet als je wél een rijbewijs zou moeten hebben? Ook ten tijde van het CTB waren er zat mensen die niet gevaccineerd mochten worden en een uitzonderingspositie zouden krijgen. Die is er nooit van gekomen. Geen CTB. Computer says no. Geen terras. En je kunt niets uitleggen, want men moet afgaan op wat de smartphone zegt. Een verhaal dat je allergisch bent voor een vaccin gaat niemand geloven natuurlijk; sterker nog: de handhavers mogen het niet, geen menselijke maat! En naar wie ga je dan? Iedere ambtenaar met de juiste bevoegdheid kan in één klap je leven veranderen. Dit is nu “maar” een rijbewijs echter wanneer je alle EU digitale regulaties bekijkt gaat dit dus voor heel veel zaken gelden. Rijbewijzen, id’s, vaccinatiebewijzen, tickets, betalingen, leeftijdscontroles. Vertrouw de overheid maar dat ze dit goed doen… het gemak en de flexibiliteit werken maar een kant op.
Nog een ander punt: de EU is geen eenheid. Ondergetekende kent landen in de EU waar je met een geel kenteken verdacht vaak wordt aangehouden op iets te hard rijden. Of fout parkeren. Niet overal neemt men het met de regels even nauw, en op sommige plekken in Europa loont het nog steeds om een eurobriefje in je paspoort te hebben voor een toevallige politiecontrole. Mocht je daar iets te stellig of verrast reageren dan zijn de gevolgen bij een iets te makkelijke inname dat je ook in Nederland niet meer mag rijden en niet zomaar een nieuw rijbewijs kunt aanvragen. En ga jij dan even een rechtszaak aan in een ander land waar je de taal niet spreekt?
